Zo kan je regenwater opvangen & gebruiken in je tuin

Hittegolven, lage grondwaterstand en sproeiverbod zijn tegenwoordig een vast onderdeel van de zomer. Water is kostbaar, dus wanneer er een tekort dreigt, mag je het enkel nog gebruiken voor de essentiële zaken. Jammer genoeg voor de tuiniers horen je planten en je gazon daar niet bij. Tijdens zo’n sproeiverbod kan een voorraad regenwater een groot verschil maken. Maar op welke manieren kan je regenwater op voorhand opvangen, bewaren en laten renderen?

Voordelen

Regenwater is uiterst geschikt om in de tuin te gebruiken om je planten water te geven of het terras en tuinpad te schuren. Heb je een systeem met filter, dan kan je er ook je auto met wassen. Let op! Regenwater is niet geschikt om je vijver mee te vullen, tenzij je de zuurtegraad bijstelt. Lees hier meer over een vijver opstarten. Voor de rest zijn er talrijke voordelen aan regenwater:

• Regenwater bevat nauwelijks kalk (en chloor), je krijgt dus geen witte kalkkringen op je potten.
• Minder kalk is ook beter voor je planten (enkel citrusplanten lusten liever kraantjeswater).
• Goed voor het milieu want er hoeft minder grondwater gewonnen te worden.
• Je bespaart op je waterrekening.
• Regenwater opvangen vermindert de kans op wateroverlast.

Regenton

Een regenton, los in de tuin of via een regenpijp, is waarschijnlijk de eenvoudigste en goedkoopste manier om regenwater op te vangen om later te kunnen gebruiken. Zeker voor kleinere afdaken is het een ideale oplossing. Ze bestaan in allerlei vormen en formaten en zowel in klassieke als moderne stijl. Ook voor kleine tuinen en terrassen zijn er compacte wandtonnen en sommige modellen kan je bovenaan ook als bloempot gebruiken, win-win!

Water uit de regenton scheppen kan echter zwaar zijn, zeker bij een lage waterstand. Je maakt het jezelf een pak gemakkelijker als je kiest voor een model met een kraantje. Tip: door de ton op een kleine verhoging te zetten, past er makkelijk een emmer of gieter onder. Een andere optie is een waterpomp om je gieter te vullen of je tuinslang op aan te sluiten. Zorg dat de ondergrond steeds stevig en waterpas is! Om te voorkomen dat je ton overloopt als hij vol zit, kan je een overloopslang installeren die overtollig water naar een nabijgelegen border of moestuin doet stromen.

Tip! Laat voor de vorst je regenton leeglopen. In de winter hoef je heus niet bij te gieten en tijdens het voorjaar zal hij snel genoeg terug vol lopen. Doe je dat niet, loop je het risico dat tijdens het vriezen je ton scheurt onder de druk van het ijs. Geen deksel? Voorkom dat hij “per ongeluk” vol regent door het kraantje open te laten staan.

• Welke diameter heeft mijn regenpijp? Kies een vuller die past.
• Komen er veel bladeren terecht in het water door dichtbijzijnde bomen? Kies voor een model met bladvanger.
• Wil je ‘m makkelijk kunnen afkoppelen in de winter? Kies een model met winterstand.
• Wil je liever een stuk uit de regenpijp zagen of enkel een gat boren?

Watertank

Eén van die mogelijke opslagplaatsen is een watertank. Dit is wel een prijzige optie maar met een uitgebreide installatie kan je het gefilterde water ook gebruiken om je toilet mee door te spelen, de wasmachine op aan te sluiten, ramen te wassen of je auto te poetsen en verdien je de investering vanzelf terug. Je kan kiezen voor een bovengronds of ondergronds exemplaar. Afhankelijk van de grootte, al snel enkele duizenden liters, en eventuele filterinstallatie kan je er gebruik maken voor je tuin en/of het huishouden. Bij het installeren van een watertank wordt er ook steeds een overloop voorzien. Die kan het overtollig water via een buizennetwerk de tuin in leiden of naar de riolering doorsluizen. Kunststof putten zijn licht van gewicht en kunnen zonder kraan geplaatst worden. Doe eerst een laag grind in de tank zodat de opwaartse druk van grondwater geen schade aanbrengt. Bovendien kunnen in het grind micro-organismen zich nestelen die het zure regenwater neutraliseren. Je kan ervoor kiezen om dankzij verschillende aftankpunten op meerdere plaatsen toegang te voorzien om de watervoorraad aan te spreken.

Minder tegels, meer groen!

De ene periode klagen we over wateroverlast, de andere over watertekort. Moeder natuur gebruikt normaal de grondwaterstand als natuurlijke buffer, maar doordat er steeds meer oppervlakte verhard wordt en het veranderde klimaat ook steeds meer voor lange droge periodes zorgt, geraakt die buffer  soms tijdelijk uitgeput. Om een optimale waterinfiltratie in je tuin te garanderen en zo het (bodem)leven in je tuin gezond te houden, moet je de verharde oppervlakte beperkt houden. Probeer minstens onder de grens van 60% groen en 40% tegels te blijven.

Je kan tegels verwijderen of vervangen door grind, schelpen, split, cacaodoppen, houtsnippers, lavastenen of andere vormen van halfverharding. Ook voor een pad of terras biedt halfverharding voldoende stevigheid zonder de infiltratie van regenwater te belemmeren. Je kan ook kiezen voor waterpasserende verharding. Tegels kunnen wel, maar kies dan voor een brede waterdoorlatende voeg en liefst poreuze tegels. Je kan ze ook in open verband leggen en combineren met groen op de “leegtes” op te vullen. Ook klik- en houten tegels kunnen als alternatief gebruikt worden.

Terras laten aflopen

Wanneer je een terras aanlegt, zorg dan steeds dat deze afloopt, weg van je (tuin)huis. Het kan zijn dat het water rechtstreeks kan aflopen naar een aangrenzende border. Veroorzaakt dat plassen of grenst je terras aan je gazon, voorzie dan een gootje. Die kan je natuurlijk aansluiten op de riolering als je wilt, maar dan misloop je de kans om het water in je tuin te brengen. In een niet-aangesloten gootje kan je onderaan drainage gaatjes boren. Zo wordt het water aanvankelijk opgevangen in de goot waarna het geleidelijk aan de grond in kan trekken.

Maak een wadi

Een wadi-watte? Een wadi is een lagerliggende natuurlijke strook of greppel in je tuin. Bij hevige regenval zal het water daarin samenkomen om nadien langzaam de grond in te trekken. Zo’n wadi is ook een uitgelezen kans om een mini-biotoopje te creëren. Kies voor planten die zowel op heel vochtige grond als droge plekken kunnen staan. Die vind je het best tussen de moeras- en oeverplanten. Plant degene die het best tegen nattigheid kunnen op het diepste punt en die liever niet te lang met natte voeten zitten hogerop.

Groendak

Het meeste regenwater dat niet rechtstreeks op de grond valt wordt opgevangen door daken. Van daaruit kan je met een regenpijp en waterton het water opslagen, maar je kan ook je dak zelf als “spons” gebruiken. Door van je dak een groendak te maken wordt het water al op het dak gebruikt en eventueel overtollige liters worden nog steeds gereguleerd m.b.v. een substraatlaag. Je kan kiezen uit sedumdaken (met vetplantjes) of een natuurlijk dak met kruiden of bloemen. Deze groendaken houden niet enkel het vocht vast, ze vormen ook een extra isolatielaag en komen de biodiversiteit alleen maar ten goede. Let op! Niet elk dak is hiervoor geschikt. Hou rekening met de hellingsgraad, de draagkracht en dakbekleding. Vraag raad een expert hiervoor.