Home > Blog > Wat betekenen al die maataanduidingen en afkortingen bij planten?

Wat betekenen al die maataanduidingen en afkortingen bij planten?

< Terug

Bij het zoeken naar informatie over planten kan je tijdens je zoektocht wel eens maataanduidingen of vreemde afkortingen tegenkomen waarvan je de betekenis niet meteen weet. We leggen hier dan ook even uit hoe dat in mekaar zit in de plantenwereld. Voor een stuk is dat globaal gezien overal hetzelfde maar de gebruikte letters zijn wat afhankelijk van de taal.

Maataanduiding 'onder de grond'

Potmaat

Het eerste wat je kan tegenkomen is de zogenaamde potmaat, hier staat vaak een P of een C voor. De p is dan ook niet meer dan de afkorting van “pot” met de afmeting erachter. Een p9 is dus een potje van 9cm doorsnede, of van 9x9cm als het vierkant is.

Weetje: in Duitstalige landen gebruiken ze niet de “p” maar de “t”, de afkorting van “topf”.

De C (afkorting van “container”) gaat men vooral gebruiken bij de wat grotere potmaten en hier is het niet de afmeting die erachter staat maar de inhoud in liter uitgedrukt. Een C5 is dus een pot met een inhoud van 5 liter en heeft in dit geval een diameter van ongeveer 22cm maar dat wordt er nu niet meer bij vermeld. Hieruit blijkt dat er best grote potmaten bestaan, planten met potmaat C100, C500 en groter komen ook voor, al zijn die maten vooral in de boomkwekerijen te vinden want met zulke potmaat wordt een plant al erg zwaar om te transporteren.

Blote wortel

Planten worden echter niet enkel in pot gekweekt maar ook in de volle grond. Een uit de grond gehaalde (gerooide) plant kan dan de aanduiding blw of bw meekrijgen wat niet meer betekent dan “blote wortel”. Vooral bosplantsoen en haagplanten worden zo aangeboden, meestal met meerdere samen verpakt in bundels. Hier kunnen ook extra vermeldingen voorkomen die er uitzien zoals: 0+1, 2+1 of iets dergelijks. Het eerste getal is het aantal jaar dat de plant als zaailing gegroeid heeft, het tweede getal het aantal jaar dat de plant na het verplanten nog verder heeft kunnen groeien. Als de plant nogmaals verplant is dan komt er nog een cijfer bij en krijg je bv 1+1+1.

Kluitplanten

Een andere manier van planten rooien is het maken van kluitplanten (afgekort weergegeven door “kl”), een techniek die je vooral bij grotere planten ziet. De plant wordt dan samen met een gedeelte van de grond waarin ze gestaan heeft uitgestoken en rond deze kluit wordt dan een soort doek gebonden die de kluit bij elkaar houdt. Hele grote kluiten blijven zo echter niet heel en dan zal er rond de ingebonden kluit nog een ijzeren net gevlochten worden. Dan spreken we over een “draadkluit”, afgekort door “dkl”.

De maat van een kluit wordt aangegeven door de diameter ervan. Een kl 40 is dus een kluitplant met een kluit diameter van 40cm. Bij draadkluiten kom je vaak veel grotere getallen tegen, dkl 140-150 is dus bijvoorbeeld een plant met een draadkluit met diameter 140cm a 150cm.

Kluitplanten zijn zwaarder omdat de kluit hier gewone aarde bevat en geen potgrond. Onderschat het gewicht alvast niet, een kluit van diameter 50cm kan zo al gemakkelijk 120 a 150kg wegen, eentje met een diameter van 100cm weegt al gauw 600kg a 800kg.

Maataanduiding 'boven de grond'

Hoogte

We weten nu hoe het zit voor het ondergrondse gedeelte maar ook het bovengrondse gedeelte, de plant zelf krijgt een maataanduiding. In principe zijn dit gewoon 2 getallen die gescheiden zijn door een schuine streep, zoals bv 30/40 of 150/175. De afmetingen van de betreffende plant moet zich dan ergens tussen deze twee getallen bevinden. Bij kleine maten zien we een verspringing per 5cm (15/20), vanaf maat 30/40 is dat al 10cm, vanaf maat 60/80 20cm en boven de meter gaan we naar 25cm verschil per maat (125/150). Bij afmetingen groter dan 2m schuiven we zelfs 50cm per maat op, vanaf 5m is dat meestal al een meter. Een voorbeeld zou hier kunnen zijn: Prunus laurocerasus c5 80/100.

Bij grotere maten zie je soms ook maar 1 enkel getal meer staan: 250/+ bijvoorbeeld. Waarschijnlijk zijn dit dan de grootste planten die de betreffende kweker aan te bieden heeft en omdat er dan toch geen grotere maat meer verkrijgbaar is kan dat ook op deze manier aangegeven worden.

Omtrek

Bomen gaat men vanaf een bepaalde afmeting anders indelen, dan is het niet meer de hoogte die de maat bepaalt maar de omtrek van de stam in centimeters, gemeten op 1m boven de grond of de kluit. De minimale maat die hier gehanteerd wordt is 6/8, zo lang de boom deze minimum “stam omtrekmaat” niet bereikt heeft blijft de voorgaande hoogte indeling van toepassing. Elke omtrek tussen 6cm en 8cm valt dus binnen deze maat, vanaf 8,1 cm omtrek komt de boom dus in de volgende maat 8/10 terecht. 18/20 is de laatste maat waar de verspringing 2cm is, vanaf 20/25 is dat 5cm per maat verschil.

In combinatie met de omtrekmaat kan ook nog de stamlengte van de boom weergegeven worden, meestal in cm vermeld. Dit kan belangrijk zijn als je ergens waar je een boom wil planten een zekere vrije hoogte nodig hebt om er nog onderdoor te kunnen lopen of rijden.

Bijkomend bij bomen kan je nog de vermelding ho, ha of la tegenkomen die respectievelijk hoogstam, halfstam of laagstam betekenen. Hoogstam bomen hebben een takvrije stam van 160cm tot 220cm, bij halfstam is dat 100cm a 150cm en bij de laagstam 40cm a 90cm.

Enkele voorbeelden

Alles bij elkaar genomen zou dit dan een voorbeeld kunnen zijn:

Betula pendula ho 10/12 stam 200cm dkl 45. Vormbomen zoals leischermen of dakbomen kunnen ook nog voorzien zijn van een bijkomende maat (meestal breedte x hoogte) van de gebruikte kader of rek waar ze tegen groeien, zo heb je ook een indicatie van de totale breedte van je boom wat goed om te weten kan zijn i.v.m. het transport. Voorbeeld zou hier kunnen zijn: Platanus orientalis ‘Minaret’ 12/14 stam 225cm kl45 leischerm 150x120cm waaruit je kan afleiden dat de totale hoogte van je boom op dat moment ongeveer 3,9m zal gaan zijn (225cm+45cm+120cm) en de breedte inclusief kader ongeveer 1,5m.

Bij leibomen kan ook nog specifiek het aantal etages vermeld worden, ook weer handig als je op voorhand al de steunstructuur wil plaatsen voor de bomen, je weet dan meteen hoeveel spandraden of horizontale latten je moet voorzien. Voorbeeld: Tilia europaea leischerm 5 etages stam 180cm 8/10

Ook bij vormbomen zoals zuilvormen, blokvormen of andere varianten kan je soms nog een extra maatvermelding zien die specifiek zegt hoe groot de kroon precies is. Voorbeeld: Carpinus betulus blokvorm 60x60x60cm 8/10 stam 180cm.

De precieze volgorde waarin de maatvermeldingen gebeuren ligt niet vast zoals je kan zien in bovenstaande voorbeelden. De naam van de plant komt natuurlijk altijd eerst maar voor de rest beslist een kweker of tuincentrum waarschijnlijk voor een stuk in functie van het gebruikte systeem waar de data in opgeslagen zit. Deze in de plantenwereld gebruikte termen hebben vanaf nu alvast geen geheimen meer voor je.