De allermooiste rozenbottels

De hele zomer genieten we van haar bloemen en geuren, maar de roos heeft nog meer in petto! Vanaf de herfst kleuren de meeste bottels ook nog eens prachtig rood, soms knaloranje of bijna zwart, in fascinerende vormen.

Zowat alle rozen maken bottels, maar de botanische (wilde) rozen spannen de kroon als het op schoonheid en variatie aankomt. De hondsroos (Rosa canina), van oudsher dé bottelroos, draagt een overvloed aan langwerpige, intens oranjerode vruchten waar je lekkere jam van maakt. Ook de egelantier (Rosa rubiginosa), met z’n feloranje tot rode peervormige bottels vind je bij ons nog courant in het wild. Maar de kampioen onder de bottels is zonder twijfel de Japanse bottelroos (Rosa rugosa). De ronde, dikke, vlezige bottels zijn niet alleen de lekkerste, ze vallen ook ontzettend op, net kleine, blozende, oranjerode appeltjes. Deze wilde rozen kun je prima kwijt in een gemengde haag, of als losse struik in een natuurlijke tuin. Ze worden ongeveer een meter hoog en breed, en laten zich makkelijk snoeien.

Pareltjes

Maar eigenlijk leveren bijna alle rozen interessante bottels op; in de tuin zijn dat vooral de klimrozen, zoals de liaanroos ‘Kiftsgate’ of de beroemdste Belgische klimroos, ‘Guirlande d’Amour’, die zich in de herfst met massa’s groene ronde vruchtjes tooit. Moschatahybriden zoals ‘Ballerina’, ‘Sibelius’, ‘Pink Magic’... vormen veel en bijzonder decoratieve bottels. Ze zijn te klein om mee te koken en ook vogels zijn er niet zo dol op, maar ze staan wel bijzonder mooi in de tuin en in boeketten en bloemstukken, waar ze ook lang houden.

Andere botteltoppers zijn Rosa moyesii, met oranjerode, flesvormige bottels, en de duinenroos (Rosa spinosissima, syn. pimpinellifolia), met donkerpaarse, naar gitzwart verkleurende, ronde bottels. Maar de meest decoratieve is zonder twijfel de Chinese roos Rosa roxburghii ‘Lampion’, ook wel kastanjeroos genaamd. De enorme bottels – hét spektaktelstuk van deze roos – lijken net stekelige bolsters van de paardenkastanje. Door hun geeloranje kleur vallen ze extra op, net lampionnetjes, en ze blijven ook lang hangen. Deze roos wordt ruim anderhalve meter hoog en breed, en staat prachtig in een natuurlijke tuin.

Bottels om van te smullen

Rozenbottels bevatten buitengewoon veel vitamine C, zelfs tienmaal meer dan een sinaasappel. Rauwe rozenbottels smaken eerder wrang, maar gedroogd, voor thee, of gekookt tot jam of gelei worden ze wel lekker. Pluk alleen rijpe rozenbottels, die vuurrood of donker zijn en gemakkelijk openbreken; de eerste helft van oktober is doorgaans een goed moment. Wacht niet te lang, anders zijn de merels, lijsters en vinken er mee weg. Als er enkele nachtjes vorst over zijn gegaan, is de smaak van de bottels nog intenser. Droog ze meteen na het plukken. Snijd de bottels doormidden, schraap er het gros van de zaadjes uit en knip de steeltjes, kelkblaadjes en eventuele haartjes af. Laat ze binnen drogen, op een neteldoek of een fijne handdoek. Maal de gedroogde vruchten in de vijzel fijn en bewaar de thee in een goed afgesloten blik. Zeef je zelfgemaakte bottelthee, de fijne haartjes in de bottels kunnen de keel soms irriteren. Voeg hibiscus toe, dan kleurt de thee mooi rood.

Tip! Wil je graag veel bottels in je tuin, stop dan in augustus met de verwelkte bloemen af te knippen; vanaf dan worden de bottels gevormd.