Olijfbomen snoeien, is dat moeilijk?

Helemaal niet, de Olea europaea of olijfboom is een van de gemakkelijkst te snoeien boomsoorten die er zijn. “Snoeien doet groeien” is zeker voor deze soort van toepassing want je kan er niet veel aan verkeerd doen. Zelfs als je de boom volledig kaal zou knippen dan zal deze gewoon weer opnieuw uitlopers maken na enige tijd. Zeker oudere bomen overleven een grondige snoeibeurt dus probleemloos.

Er zit wel wat verschil in de manier van snoeien. Zo zal men in olijfplantages vooral gaan snoeien om zoveel mogelijk lichtinval op de vruchtjes te krijgen. Productiebomen moeten immers veel olijven opbrengen en de sierwaarde is op dat moment van weinig belang. Bij ons in de tuin is dat net omgekeerd, ons klimaat leent zich immers niet om olijfbomen echt te gaan kweken voor de vruchtjes want deze worden hier zelden rijp. De kans is trouwens groot dat de grote olijfboom die in je tuin staat ooit een productieboom geweest is. 

Vanaf een bepaalde leeftijd halen olijfbomen niet meer de gewenste vruchtopbrengst en dan worden ze uit de grond gehaald op de plantage en in een grote pot, kuip of bak gezet. Na een grondige snoeibeurt beginnen ze dan aan hun tweede leven als sierboom. Grondig kan je dan ook letterlijk nemen, als je goed kijkt dan kan je vaak nog zien waar er destijds grote takken afgezaagd of serieus ingekort zijn. Ze doen dat daar ten eerste om de bomen gemakkelijker te kunnen transporteren omdat ze dan minder plaats innemen en eenvoudiger te hanteren zijn. Tweede reden is dat er na een snoeibeurt van dat kaliber een groei-explosie zal plaatsvinden van tientallen nieuwe takjes die uitlopen in de buurt van het snoeivlak. Zo creëren ze de befaamde olijfbomen met het bonsai-achtige uitzicht waar we hier zo van houden. Als zo’n boom dan eenmaal in onze tuin staat dan is het aan ons om de vorm erin te houden. 

Is dat snoeien dan echt nodig? Ja, want als dit niet tijdig gebeurt dan blijven de takken maar doorgroeien, worden lang en sprieterig, vanonder kaal en de hele boom groeit uit model. Te lange takken verhinderen ook dat licht kan doordringen tot binnenin de kruin en veel licht is nu net een vereiste voor de aanmaak van nieuwe scheuten. Je mag gerust eens goed de schaar erin zetten en zelfs tot 2/3 van de oorspronkelijke taklengte wegknippen. Hoeveel of wat je precies wegknipt of laat staan is een beetje gevoelsmatig, er zijn geen regels die dat bepalen. Hou gewoon in het achterhoofd dat het stuk dat je wegknipt er ook ongeveer in dezelfde lengte of zelfs iets langer weer aangroeit en de kunst is om daar een beetje de middenweg in te vinden.

 Het beste moment om een olijfboom te snoeien is na de winter, vanaf maart. In principe is snoeien mogelijk tot aan het einde van de zomer maar hou eind augustus/half september aan als uiterste datum. Snoei zeker niet vlak voor of tijdens de winter want dan ligt de sapstroom van de boom stil en worden snoeiwonden niet meer afgedicht en is er kans op schimmels en invriezen van de takken. Gebruik ook liefst een manuele, scherpe snoeischaar, haagschaar of takkenschaar waarmee je gave snoeiwonden kan maken. Deze “wondjes” helen het snelst en de plant heeft zo meer tijd en energie over voor de aanmaak van nieuwe takjes. Grote of zware takken verwijder je of kort je in waar nodig met een takkenzaag en liefst niet met een kettingzaag of iets dergelijks. Maak in ieder geval eerst aan de onderzijde van de af te zagen tak een kleine zaagsnede om inscheuren van de tak te vermijden als deze loskomt van de stam. Gebruik bij grote snoeiwondes na het snoeien een wondafdekmiddel om te vermijden dat schimmels en ziektes de plant binnen dringen via het snoeivlak.

Ook kleinere olijfboompjes zoals bijvoorbeeld de alom gekende olijfbomen als bolvorm op stam hebben regelmatig een snoeibeurt nodig. De snoeiperiode is dezelfde als bij de grotere exemplaren alleen spreken we nu over vormsnoei en dat zal meestal wat vaker nodig zijn, zo’n 2 à 3 keer per jaar. Aan het begin van het groeiseizoen kan je al eens 1/3 van de kroon wegknippen indien nodig, bij de volgende snoeibeurten hoef je dan enkel de puntjes nog bij te knippen. Nog een voordeel van snoeien in het voorjaar is dat je dorre takjes en dood hout beter kan herkennen en wegnemen. Een tip van professionals: ontsmet je snoeischaar als je klaar bent met de ene boom en aan de volgende wil beginnen. Dit kan met een standaard ontsmettingsmiddel of gewone ontsmettingsalcohol.  Overdracht van eventuele ziektes tussen verschillende bomen wordt zo quasi onmogelijk.