Een waterbesparende tuin aanleggen? Het kan met “Xeriscaping”

Wat is xeriscaping dan eigenlijk?

Xeriscaping biedt een doordachte oplossing om waterverbruik in de tuin te minimaliseren en tegelijkertijd een esthetisch aantrekkelijke en functionele buitenruimte te creëren. Het gaat veel verder dan enkel particuliere tuinen, want zelfs in de aanleg en onderhoud van parken en groenzones van bijvoorbeeld bedrijfsterreinen wordt zuinig omgaan met water steeds belangrijker. Het hoeft echt niet zo te zijn dat je enkel stenen en cactussen in je tuin hebt staan, er is veel meer mogelijk.

Basisprincipes van xeriscaping

Xeriscaping is gebaseerd op 7 basisprincipes die elk hun nut hebben, al die punten tezamen vormen het totaalconcept. 

1. Keuze van de beplanting: Plantensoorten die worden gebruikt bij xeriscaping zijn geselecteerd op basis van hun aanpassing aan waterarme omstandigheden. Deze vaak inheemse soorten hebben specifieke kenmerken zoals diep groeiende wortels, bladeren die water kunnen opslaan of hun verdamping beperken. Dit betekent dat ze in staat zijn om waterverlies te minimaliseren terwijl ze efficiënt gebruik maken van de beschikbare bodemvochtigheid. Plantensoorten met dezelfde behoefte aan water zullen ook steeds bij elkaar gezet worden, de exemplaren met de grootste dorst zullen net op die plek gezet worden waar het meeste water beschikbaar is.

2. Bodemstructuur en vermogen om water vast te houden: De bodem speelt een cruciale rol in xeriscaping. Zand houdt nauwelijks water vast terwijl klei net weinig water doorlaat. De ideale bodem zal dan een combinatie van de twee zijn, aangevuld met organisch materiaal of andere water absorberende toevoegingen (zoals DCM aquaperla waterkristallen). Door de bodem af te dekken met boomschors of mulch zal er veel minder water uit verdampen. Als de bodemstructuur goed losgewerkt is zoals het hoort (kruimelig) dan kunnen planten veel dieper inwortelen en zo water gebruiken uit de dieperliggende grondlagen.

3. Stromingsdynamiek en Waterinfiltratie: De stromingsdynamiek van water over het oppervlak van een tuin is een belangrijk aspect van xeriscaping. Door het terrein strategisch vorm te geven en gebruik te maken van technieken zoals ‘swales’ (ondiepe greppels) kan water beter infiltreren in de bodem in plaats van snel af te vloeien. De stromingssnelheid van water reduceren betekent ook dat je bodem veel minder onderhevig zal zijn aan erosie (afspoelen/uitspoelen van grond). Water dat van hoog naar laag vloeit zal dat hier dus liefst zo traag mogelijk doen.

4. Optimalisatie van Zonlicht en Schaduw: Het aantal zonuren in verschillende delen van de tuin speelt ook een rol in de waterbehoefte van planten. Door gebruik te maken van elementen zoals muren, pergola’s, bepaalde bomen of zelfs een strategisch geplaatste regenton, kan de hoeveelheid directe zonnestraling die planten ontvangen worden verminderd. Ook dit draagt weer bij tot minder waterverbruik maar geeft planten met een iets grotere waterbehoefte toch de kans om in een xeriscaping tuin tot hun recht te komen.

5. Moderne irrigatietechnieken en monitoring: In xeriscaping wordt meestal gebruik gemaakt van druppelbevloeiing om water rechtstreeks aan de wortelzone toe te dienen. ) Deze manier van water geven minimaliseert verliezen door verdamping en afstroming. Sensoren voor bodemvochtigheid en weer gebaseerde controllers kunnen geïntegreerd worden om de watergiften te automatiseren en verder te optimaliseren op basis van real-time gegevens. Het voortdurend monitoren van de bodemvochtigheid en de conditie van de planten is essentieel om ervoor te zorgen dat de planten niet te veel of te weinig water krijgen. Bijkomend voordeel van deze techniek is hier dat de verspreiding van schimmelsporen (bv. witziekte of meeldauw) door waterdruppels veel minder voorkomt en er dus ook minder chemische bestrijding nodig is. Een sector gestuurd sprinklersysteem kan ook, maar dan liefst zo laag mogelijk bij de grond.

6. Gazon kan maar dan zo weinig mogelijk: Gazon is met voorsprong de grootste waterverbruiker in je tuin, het zal bij xeriscaping dan ook enkel gebruikt worden waar het echt het landschap of ontwerp ondersteunt. Loopvlakken zullen uitgevoerd worden in andere materialen zoals grind of mulch. Een strak Engels gazon zul je hier dus niet tegen komen.

7. Doordachte planning en ontwerp: Soms is het niet nodig om je hele tuin met xeriscaping te gaan inrichten. Het kan ook gaan om enkele zones die droogtegevoelig zijn of gewoon een paar bestaande plantensoorten die vervangen gaan worden door droogtebestendige exemplaren. Op voorhand goed nadenken tijdens de ontwerpfase is dus al het halve werk.

Onderhoud van je xeriscaping tuin.

Conclusie

Xeriscaping is een nuttige toevoeging in de tuinwereld maar hoeft daarom niet de nieuwe standaard te worden. We moeten ook denken aan onze dieren en insecten die zich misschien niet zo goed gaan aanpassen aan onze keuzes die we maken. Er wordt dan ook heel wat gediscussieerd tussen voor-en tegenstanders van xeriscaping. Niet overtuigd? Probeer het dan eens op kleine schaal, bijvoorbeeld in een hoekje van je tuin waar toch niks wil groeien. Wij denken alvast dat xeriscaping perfect samen kan bestaan met de gewone traditionele tuinaanleg. Het is gewoon de kwestie van het toe te passen op plaatsen waar het echt nodig is of nuttig kan zijn.