Bacteriën, onmisbaar in elke vijver

Elke vijver krijgt wel eens te maken met draadalgen, groen water, slechte plantengroei of zelfs vissterfte. De oorzaak van deze vijverproblemen ligt vaak bij het biologisch evenwicht dat uit balans is geraakt. Aangezien een tuinvijver maar een klein kunstmatig gecreëerd waterbiotoop is, is het ook niet zo gek dat de natuurlijke processen gevoeliger zijn voor storingen. Gelukkig kan je de natuurlijke kringloop eenvoudig herstellen door goede bacteriën toe te voegen.

Met een vijver in de tuin haal je de natuur dichtbij: waterbeestjes, libellen, kikkers, vogels,... maar besef dat de tuinvijver slechts een kleine kopie van een natuurlijk biotoop. In de vrije natuur zijn vijvers veel groter en functioneren biologische processen goed, waardoor het water helden en gezond is. Bij je eigen vijver moet je de natuur een handje helpen om de biologische balans te bereiken en nadien ook te behouden. Vanaf het begin extra bacteriën toevoegen geeft je vijver en de waterplanten erin een goede start.

Waarom zijn bacteriën zo belangrijk?

Tijdens het biologische proces dat op gang wordt gebracht door de bacteriën komt er CO2 en fosfaat vrij. Dit zijn belangrijke voedingsstoffen voor je vijverplanten: zonder bacteriën groeien je zuurstofplanten dus niet naar behoren. Waarom zuurstofplanten zo belangrijk zijn lees je hier. Tegelijk komen komen ze ook de gezondheid van je vissen ten goede. Maar let op, die kunstmatige bacteriën hebben wel eventjes tijd nodig om de waterwaarden op een stabiel niveau te krijgen. Meer over de optimale waterwaarden lees je hier. Wees dus geduldig en zet na het toevoegen niet onmiddellijk al nieuwe vissen of andere bewoners uit.

Regenwater of leidingwater?

Een nieuwe vijver vul je best met leidingwater, daarin zit een hoeveelheid kalk die goed is voor de plantengroei en vissen. Regenwater is niet perse slecht,  maar is wat zuurder en er zit geen kalk in. Alhoewel het niet direct schadelijk is voor vissen wordt er toch altijd leidingwater aangeraden om later minder risico te hebben op instabiele waterwaardes, verminderde plantengroei, …. Is vullen met leidingwater geen optie dan kan je wel regenwater gebruiken, mits je de juiste producten toevoegt. Die producten vol gezonde bacteriën maken het water geschikt voor vijverleven.

Hoe voeg ik extra bacteriën toe?

Je kan eenvoudig een verpakking kopen die miljarden nitrificerende bacteriën bevat in vriesdroge (of vloeibare) vorm die de ideale mix vormen om je vijver (her) op te starten. Gemakkelijk toch! Ze zijn ook onbeperkt houdbaar en komen pas tot leven in contact met water. De gevriesdroogde bacteriën moet je wel eerst 'activeren': laat ze minimum 12 uur beluchten in een emmer voor je ze in de vijver kapt. De porties lijken maar klein, maar vergis je niet: ze zijn in staat om de hele vijver op korte termijn in te palmen. Volg dus steeds de instructies om de juiste dosering te bepalen voor de vijverinhoud die je hebt.

LET OP! Heb je een UV-lamp? Laat deze de eerste 3 tot 4 dagen nadat je de bacteriën hebt toegevoegd uitstaan. Anders hebben ze niet de tijd om zicht te hechten en gaan ze meteen verloren.

Hoe zorg ik ervoor dat de toegevoegde bacteriën renderen?

Bedenk dat de toegevoegde bacteriën altijd hechtingsmateriaal (minimum 4 cm) nodig hebben. Bodemsubstraat is dus essentieel voor helder vijverwater (zeker als je niet met een biologische filter werkt). De zuiverende bacteriën nestelen zich dit poreuze materiaal en beginnen met de biologische ‘schoonmaak’ van de vijver. In de filter bieden de filtermaterialen dan weer een uitstekende huisvesting voor de bacteriën. Zorg ook voor voldoende beluchting van het water om het microleven te bevorderen. Sterker nog, zonder zuurstofrijk water kunnen de nuttige bacteriën niet overleven. Laat tijdens het seizoen dus best dag en nacht je pomp draaien.

Wanneer is mijn vijver stabiel?

Het is belangrijk te wachten met uitzetten van bewoners tot je water zich gestabiliseerd heeft. Een stabiel niveau is een soort buffer waardoor er geen PH-crash kan voorkomen. Dit bufferend vermogen wordt uitgedrukt in carbonaatgehalte of KH-waarde. Aan de hand van deze waarde kan je weten in welke mate je vijver bestand is tegen een (tijdelijke) piek van afvalstoffen.

Hoe controleer ik de bacteriën?

Omdat bacteriën microscopisch klein zijn kan je moeilijk op het zicht zeggen hoe het ermee staat in je vijver. Je controleert dus best op tijd en stond of de biologische waarden nog op peil zijn. Dit kan je meten met behulp van een PH-meter, die vertelt in welke mate het vijverwater zuur of basisch is. Merk je dat de PH instabiel wordt, dan scheelt er waarschijnlijk iets met het  KH (carbonaatgehalte) of GH (hoeveelheid aanwezige kalk). Meer over optimale waterwaarden lees je hier. Er zijn verschillende middelen op de markt te vinden om de PH in je vijverwater bij te sturen, maar deze helpen enkel tijdelijk als je het onderliggende probleem niet aanpakt. Een te groot visbestand of overvloed aan voeding kunnen bijvoorbeeld de oorzaak zijn. Blijf je last hebben van groen water? Hier vind je mogelijke oorzaken en oplossingen.

Wanneer voeg ik bacteriën toe aan een bestaande vijver?

Eenmaal de temperaturen enkele dagen boven de 10° stijgen begint het water op te warmen. Vissen worden dan  opnieuw actief en gaan op zoek naar voedsel. Net zoals die vissen beginnen de bacteriën ook actief te worden. Om de (biologische) filter goed te laten werken voeg je jaarlijks in het voorjaar nieuwe bacteriën toe. Ook bij bestaande vijvers is het nooit te laat om tegelijk (extra) vijversubstraat uit te strooien. Deze extra boost in het voorjaar is nodig om de zuurstofplanten nieuwe scheuten te doen vormen. Ze hebben daar voldoende CO2 voor nodig en die krijgen ze van bacteriën. Maar de bacteriën staan op die moment maar op een laag pitje door het nog relatief koude water en doordat er maar weinig organisch afval aanwezig is om om te zetten. Lees hier meer tips om je vijver klaar te maken voor de lente.